اگر سطح قند خون فرد پس از بیش از ۲ ساعت ناشتا بودن بالا باشد، ممکن است نشان دهنده‌ی نیاز به مشورت با تیم بهداشتی درباره پیش‌دیابت، دیابت یا مشکلات دیگری باشد که باعث افزایش گلوکز می‌شوند.
هنگامی که فرد غذا می‌خورد، بدن غذای خورده شده را به منبع انرژی‌ای به نام گلوکز یا قند خون تبدیل می‌کند. بیشتر افراد هنگامی که برای چند ساعت غذا نمی‌خورند یا نوشیدنی‌های کالری‌دار نمی‌نوشند، کاهش قند خون را تجربه می‌کنند.اما برای برخی افراد، قند خونشان حتی پس از مدت طولانی ناشتا بودن بالا می‌ماند. این وضعیت به نام هیپرگلیسمی ناشتا شناخته می‌شود. هیپرگلیسمی ناشتا می‌تواند زمانی رخ دهد که فرد دارای برخی مشکلات بهداشتی مانند دیابت یا مشکلات مربوط به پانکراس یا سیستم هورمونی باشد.
هیپرگلیسمی ناشتا چیست؟
هیپرگلیسمی به معنای سطح قند خون بالاتر از حد معمول است. هیپرگلیسمی ناشتا زمانی است که سطح قند خون فرد حتی پس از مدت طولانی نخوردن غذا بالا می‌ماند. پزشکان گاهی اوقات از فرد می‌خواهند که برای چند ساعت یا تمام شبانه‌روز غذا نخورد تا بتوانند سطح قند خون او را اندازه‌گیری کنند.
در طولانی مدت، هیپرگلیسمی می‌تواند به بافت‌ها و اعضای بدن آسیب برساند. قند می‌تواند به اعصاب، کلیه‌ها، چشم‌ها و رگ‌های خونی آسیب وارد کند.
پزشکان سطح قند خون ناشتا را بررسی می‌کنند تا تشخیص دهند آیا هیپرگلیسمی ناشی از پیش‌دیابت، دیابت نوع ۱، دیابت نوع ۲ یا مشکلات دیگر است. آنها از این سطوح گلوکز برای تشخیص اینکه آیا قند خون بالاتر نشانه دیابت در حال توسعه است یا خیر استفاده می‌کنند:
عادی: ۹۹ میلی‌گرم در دسی‌لیتر یا پایین‌تر
پیش‌دیابت: ۱۰۰–۱۲۵ میلی‌گرم در دسی‌لیتر
دیابت: ۱۲۶ میلی‌گرم در دسی‌لیتر یا بالاتر
اما برای برخی افراد، سطح بالای قند خون ناشی از پیش‌دیابت یا دیابت نیست.
علت هیپرگلیسمی ناشتا چیست؟
به طور معمول، هنگامی که فرد ناشتا است، بدن او از قند موجود در خون برای تأمین انرژی سلول‌ها و اعضا استفاده می‌کند و باعث کاهش آن می‌شود. اگر قند خون بیش از حد پایین بیاید، فرد ممکن است احساس سرگیجه، تحریک‌پذیری، تعریق یا تاری دید یا تپش قلب داشته باشد. اما گاهی اوقات، حتی زمانی که ناشتا است، قند خون بالا می‌رود. این ممکن است به دلیل عدم تولید کافی انسولین، هورمونی که به سلول‌ها اجازه می‌دهد قند را جذب کنند، یا مقاومت بدن به انسولین باشد. همچنین ممکن است به دلیل تولید بیش از حد قند توسط بدن باشد. این مشکل می‌تواند به دلیل شرایطی مانند دیابت یا پیش‌دیابت باشد که باعث تداخل در توانایی بدن در استفاده از قند می‌شود. مشکلات دیگر نیز می‌توانند باعث آن شوند.
علل دیگر هیپرگلیسمی عبارتند از مشکلاتی در پانکراس( عضوی که انسولین تولید می‌کند)، اختلالات هورمونی
برخی داروها، دیابت بارداری (داشتن دیابت در دوران بارداری) واکنش پس از جراحی یا در صورت بیماری شدید.
علائم هیپرگلیسمی ناشتا چیست؟
علائم هیپرگلیسمی شامل خستگی، تشنگی، تاری دید، سردرد، نیاز به ادرار کردن بیشتر
آیا هیپرگلیسمی به معنای داشتن دیابت است؟
هیپرگلیسمی ناشتا همیشه به معنای داشتن دیابت نیست. فرد می‌تواند به دلایل دیگری مانند اختلال هورمونی، مشکل در پانکراس، بیماری، جراحی یا دلایل دیگر آن را داشته باشد. همکاری با پزشک برای پیدا کردن علت اهمیت دارد.
آیا ناشتا بودن می‌تواند باعث افزایش قند خون شود؟
معمولاً ناشتا بودن باعث افزایش قند خون نمی‌شود، اما این امکان وجود دارد. اگر فرد دیابت داشته باشد، ممکن است افزایش قند خون در اوایل صبح به نام پدیده طلوع را تجربه کند. این زمانی است که یک افزایش هورمون‌های شبانه باعث افزایش قند خون در افراد دیابتی می‌شود، اما این وضعیت بر افرادی که دیابت ندارند تأثیر نمی‌گذارد.
چگونه هیپرگلیسمی ناشتا درمان می‌شود؟
اگر پزشکان متوجه شوند که فرد هیپرگلیسمی ناشتا دارد، آنها سعی می‌کنند علت را پیدا کنند. علت تعیین‌کننده درمان او است.
به عنوان مثال، اگر فرد دیابت نوع ۱ داشته باشد، پزشکان یک برنامه تغذیه‌ای توصیه می‌کنند و احتمالاً انسولین برای کمک به استفاده صحیح بدن از قند خون تجویز می‌کنند. آنها به فرد راه‌های بررسی قند خون را می‌دهند تا قند خون او در محدوده طبیعی بماند.
اگر فرد دیابت نوع ۲ داشته باشد، احتمالاً تغییرات در سبک زندگی و رژیم غذایی و ممکن است داروهای مختلف تجویز شود. آنها همچنین راه‌هایی برای بررسی سطح قند خون به فرد می‌دهند تا ببینند آیا درمان مؤثر است یا خیر.
آنها همچنین ممکن است آزمایشات بیشتری انجام دهند تا ببینند آیا قند خون بالا به قسمت‌های دیگر بدن آسیب رسانده است یا خیر. سپس به فرد کمک می‌کنند تا تصمیم بگیرد آیا به درمان بیشتر نیاز دارد یا خیر.
نتیجه‌گیری
بیشتر افراد بعد از چند ساعت ناشتا بودن سطح قند خون بالایی ندارند. هنگامی که سطح قند خون فرد بالا است حتی وقتی غذا نخورده یا نوشیدنی‌های کالری‌دار ننوشیده، به آن هیپرگلیسمی ناشتا می‌گویند. اگر پزشکان فکر کنند که فرد یک بیماری پزشکی مانند دیابت دارد، ممکن است از او بخواهند تا یک آزمایش انجام دهد تا بفهمند آیا هیپرگلیسمی ناشتا دارد یا خیر.
فرد می‌تواند به دلایلی مانند پیش‌دیابت، دیابت، استفاده از برخی داروها یا عدم تعادل هورمونی هیپرگلیسمی ناشتا داشته باشد. سطوح بالای قند خون می‌تواند در طول زمان به سلول‌ها، بافت‌ها و اعضای بدن آسیب برساند. مهم است که فرد بداند آیا هیپرگلیسمی دارد تا بتواند با همکاری پزشک علت‌ها و درمان‌ها را پیدا کند.
منابع علمی:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15321011/
https://www.liebertpub.com/doi/abs/10.1089/1520915041705910?journalCode=dia
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC2963523/
https://www.who.int/data/gho/indicator-metadata-registry/imr-details/2380