پیشگیری از پای دیابتی
- یکی از عوارض مهم دیابت، پای دیابتی است. در این عارضه، ابتدا زخمی در پا ایجاد می‌شود ولی به علت اختلال در خون رسانی، نه تنها زخم خوب نمی‌شود، بلکه به تدریج بدتر هم می‌شود؛
- تقریبا از هر دو بیمار مبتلا به دیابت، یک نفر مبتلا به زخم پای دیابتی می‌شود و پای دیابتی شایع‌ترین دلیل بستری‌شدن افراد مبتلا به دیابت در بیمارستان است؛
- برخی از خصوصیات زخم پای دیابتی اختلال حس درد، خون رسانی نامناسب و عفونت، مقاوم به درمان است و می‌تواند حتی منجر به قطع انگشت و یا پا شود.
توصیه‌های خودمراقبتی برای پیشگیری از پای دیابتی
- هر روز پای خود را (به خصوص لای انگشتان را) از نظر وجود زخم، قرمزی، تورم و تغییر شکل بررسی کنید؛
- روزانه پای خود را با آب و صابون شستشو دهید. شستشو با آب ولرم انجام شود و دما را با کمک شخص دیگری و یا دما سنج تنظیم کنید، چون ممکن است حس دست شما کم شده باشد؛
- در صورت وجود هر گونه زخم یا تغییرات استخوانی حتما پزشک خود را مطلع کنید. چون هر زخمی می‌تواند منجر به قطع عضو شود؛
- بعد از هر بار شستشو حتما پاها را خشک کنید (به خصوص لای انگشتان) تا از ایجاد عفونت قارچی جلوگیری شود. در صورت ایجاد عفونت قارچی در پا، سریعا به پزشک مراجعه کنید و تحت درمان قرار گیرید؛
- بعد از خشک‌کردن پاها حتما آنها را با ماده‌ای مناسب مثل وازلین طبی چرب کنید، تا از خشکی و ترک پا جلوگیری شود و به گردش خون کمک کند؛
- قسمت‌های برجسته و استخوانی را به دقت ماساژ داده و ورزش‌های مناسب پاها را جهت برقراری گردش خون انجام دهید؛
- هیچگاه با پای برهنه در منزل راه نروید، حتما از دمپایی رو فرشی استفاده کنید، تا از خراشیدگی و زخم پا جلوگیری شود؛
- پاهای شما به غیر از معاینه توسط خودتان، باید حداقل سالی دوبار توسط یک پزشک هم معاینه شود، تا هم اعصاب آن معاینه شوند و هم آسیب‌هایی که شما متوجه آنها نشده‌اید، تشخیص داده شود؛
- ناخن‌های پا را کوتاه نگه دارید و مراقب باشید که ناخن از ته گرفته نشود. ناخن‌های پا را صاف بگیرید تا گوشه‌های آن در گوشت کنار ناخن فرو نرود؛
- قبل از ناخن گرفتن همیشه انگشتان پای خود را در آب ولرم بگذارید تا آنها نرم شوند؛
- اگر دچار مشکلاتی مانند پینه، میخچه، انحراف انگشت یا ناخن‌های فرورفته هستید، به هیچ وجه سعی نکنید خودتان با درمان‌های خانگی آن را درمان کنید. حتما برای درمان با پزشک خود مشورت کنید؛
- هرگز سیگار و قلیان نکشید، چون باعث کاهش گردش خون در انتهای اندام‌ها (مانند پا) می‌شوند؛
- از نزدیک‌کردن پای خود به آتش، بخاری، شوفاژ و هر وسیله گرمایی دیگر خودداری کنید. چون ممکن است به علت ازدست‌رفتن حس پا دچار سوختگی شوید و متوجه نشوید؛
- از کیسه آب گرم برای گرم کردن پاهایتان استفاده نکنید؛
- در صورت هر گونه تغییر شکل پا یا بدفرمی در انگشتان پا از کفش‌های مخصوص که توسط متخصص برای شما تجویز شده است، استفاده کنید؛
- هنگام نشستن به مدت طولانی روی صندلی یا در حال درازکش، از قراردادن ساق پاها روی همدیگر اجتناب کنید. این عمل باعث ایجاد فشار روی عروق خونی و اعصاب پاها شده و منجر به اختلال جریان خون در اندام‌ها می‌شود؛
- موقع نشستن، پاها را بالا نگه دارید. گذاشتن زیر پایی در زیر پاها می‌تواند کمک کننده باشد.
نکاتی در مورد انتخاب کفش و جوراب:
- کفش اندازه پای خود (نه گشاد و نه تنگ) از جنس نرم مانند چرم انتخاب کنید که حتما پنجه‌ای گشاد داشته باشد. از کفش‌های جلو باز استفاده نکنید؛
- کفش‌های خود را به تناوب با کفش‌های کهنه تعویض کنید و در منزل راه بروید تا جا باز کند؛
- کفش‌های خود را طوری انتخاب کنید که با قوزک پای شما در تماس قرار نگیرد و از پوشیدن دمپایی لای انگشتی پرهیز کنید؛
- پاشنه کفش شما ۳-۲ سانتی‌متر باشد ( نه خیلی کوتاه نه خیلی بلند)؛
- جوراب شما حتما نخی باشد و هر روز شسته شود و از پوشیدن جوراب‌های سوراخ خودداری کنید؛
- جهت گرم‌کردن پاها حتما از جوراب نخی کلفت استفاده کنید و از پوشیدن بیش از یک جفت جوراب اجتناب کنید، این کار می‌تواند باعث ایجاد تاول در پای شما شود.
به خاطر داشته باشید که بیشترین قطع عضوها با یک زخم ساده شروع می‌شود.