پیشگیری از عوارض کلیوی دیابت
- دیابت برای بسیاری از بیماری‌ها از جمله بیماری کلیوی یک بیماری زمینه‌ای محسوب می‌شود؛
- در صورت کنترل‌نکردن قند خون از هر دو نفر بیمار مبتلا به دیابت، یک نفر به بیماری کلیوی (نفروپاتی دیابتی) مبتلا می‌شود. اما می‌توان با خودمراقبتی و تحت نظر پزشک بودن تا حدود زیادی از ابتلا به آن پیشگیری کرد؛
- کلیه‌ها عضو تصفیه خون و دفع سموم از بدن می‌باشند. بالابودن میزان قند خون به مروز زمان می‌تواند به کلیه‌ها آسیب برساند و آنها را از کار بیاندازد (نارسایی کلیه)؛
- فشار خون بالا نیز می‌تواند برای کلیه‌ها مشکل ایجاد کند . بنابراین بیماران مبتلا به دیابت که فشار خون بالا هم دارند، بیشتر در معرض نارسایی کلیه می‌باشند.
بیماری کلیوی چه علامتی دارد؟
بیماری کلیوی در ابتدا هیچ علامتی ندارد مگر اینکه بیماری پیشرفت کرده باشد. این بیماری را فقط با انجام آزمایشات منظم خون و ادرار می‌توان تشخیص داد. وجود پروتئین (آلبومین) در ادرار اولین علامت بیماری کلیه‌ها می‌باشد. علامت‌های زیر ممکن است در مراحل پیشرفته بیماری دیده شود:
- فشار خون بالا؛
- تورم در پا؛
- پف دور چشم؛
- تغییر در میزان ادرار و تعداد دفعات دفع آن؛
- احساس خستگی؛
- کم اشتهایی؛
- سردرد؛
- نداشتن تمرکز؛
- تنگی نفس؛
- تهوع و استفراغ؛
- کاهش وزن؛
- خشکی پوست و خارش.
توصیه‌های خودمراقبتی برای پیشگیری از عوارض کلیوی در دیابت
- قند خون خود را کنترل کنید. بر اساس توصیه پزشک، قند خون خود را به صورت منظم اندازه گیری کنید. آزمایش قند خون سه ماهه (هموگلوبین A1c) بهترین نشانه کنترل قند خون شما می‌باشد که باید ۷ یا کمتر باشد؛
- فشار خون خود را کنترل کنید. به صورت منظم فشار خون خود را اندازه بگیرید و اگر فشار خون شما بالاتر از ۸۰/۱۳۰ بود به پزشک مراجعه کنید و داروهای تجویز شده را به موقع و درست مصرف کنید؛
- تغذیه سالم داشته باشید. به میزان کافی سبزیجات، میوه های با قند پایین و غلات سبوس‌دار مصرف کنید. مصرف مواد پروتئینی بخصوص گوشت قرمز را کم کنید؛
- به میزان کافی آب بنوشید. آب بهترین انتخاب برای داشتن کلیه‌های سالم است. در هیچ شرایطی نوشیدنی‌های شیرین‌شده (مانند نوشابه‌های گازدار، آب‌میوه‌های صنعتی، شربت، چای شیرین و ..) و نوشیدنی‌های رژیمی و یا حاوی سدیم (نمک) و نوشیدنی‌های الکلی مصرف نکنید؛
- مصرف نمک و شکر را کاهش دهید. میزان نمک مصرفی خود را به کمتر از ۵ گرم در روز (یک قاشق چایخوری) کاهش دهید. نمکدان را از سفره حذف کنید. به یاد داشته باشیم در اکثر مواد غذایی مانند نان، مواد غذایی آماده و .. نمک وجود دارد که باید آنها را هم حساب کنید. به نوشیدنی‌ها و غذاها شکر، قند و نبات اضافه نکنید و مراقب شکر موجود در غذاهای بسته‌بندی شده مانند انواع بیسکویت و .. باشید؛
- به طور منظم ورزش کنید. در بیشتر روزها ۳۰ دقیقه ورزش‌هایی مانند پیاده‌روی تند انجام دهید. اما حتما با پزشکتان درباره نوع، شدت و مدت ورزشتان مشورت و از او سوال کنید که چگونه باید داروهایتان را قبل و بعد از ورزش مصرف کنید؛
- وزن خود را کنترل کنید. اگر اضافه وزن دارید یا چاق هستید وزن خود را با تغذیه سالم و ورزش پایین بیاورید؛
- دخانیات (سیگار، قلیان از هر نوع) نکشید. مصرف دخانیات علاوه بر تأثیر روی فشار خون، پیشرفت سایر عوارض دیابت از جمله بیماری کلیوی را نیز سرعت می‌بخشد؛
- داروهای خود را به طور منظم و صحیح مصرف نمائید.
درمان بیماری کلیوی
اگر به بیماری کلیوی مبتلا هستید اقدامات درمانی زیر لازم است:
- تحت نظر پزشک متخصص دیابت و همچنین متخصص کلیه و مجاری ادراری (ارولوژی) باشید و دستورات پزشکی را به طور کامل انجام دهید؛
- تمام توصیه‌های خودمراقبتی که در بالا گفته شد، را با جدیت بیشتر انجام دهید. کم‌کردن مصرف نمک و مواد پروتئینی اهمیت بالایی دارد با این حال برای تغذیه مناسب باید با متخصص تغذیه مشورت کنید، چون رژیم غذایی بیماران دیابتی که عوارض کلیوی دارند، متفاوت از بقیه بیماران است؛
- علائمی مانند تکرر ادرار، سوزش ادرار، وجود خون در ادرار، درد پهلو، ورم در دست و پا و یا پف پلک را به پزشک خود اطلاع دهید؛
- فشار خون خود را حداقل هفته ای ۲ بار و در صورت بالابودن هر روز اندازه گیری کنید؛
- استرس و اضطراب خود را کاهش دهید؛
- در صورت نارسایی کلیه‌ها، دیالیز و پیوند کلیه درمان‌های نهایی هستند.
بیماران مبتلا به دیابت باید سالیانه وضعیت کلیه‌های خود را با آزمایش خون و ادرار و اندازه‌گیری فشار خون بررسی کنند.
با خود مراقبتی از عوارض دیابت پیشگیری کنیم.