تشخیص دیابت گامی مهم در مدیریت و پیشگیری از عوارض مرتبط با این بیماری مزمن است. روش های تشخیصی مختلفی وجود دارد که هر کدام مزایا و محدودیت های خاص خود را دارند. رایج ترین تست های تشخیصی دیابت شامل گلوکز پلاسمای ناشتا (FPG)، هموگلوبین (HbA1c) و تست تحمل گلوکز خوراکی (OGTT) است. درک اینکه کدام یک از این روش ها معتبرتر است، مستلزم بررسی دقت، راحتی و کاربرد بالینی آنها است.
مروری بر روش های تشخیصی
- گلوکز پلاسمای ناشتا (FPG)
– این آزمایش سطح گلوکز خون را پس از حداقل هشت ساعت ناشتایی اندازه گیری می کند.
– سطح گلوکز خون ناشتا ۱۲۶ میلی گرم در دسی لیتر (۷.۰ میلی مول در لیتر) یا بالاتر نشان دهنده دیابت است.
– FPG به دلیل ویژگی (specificity) بالای خود شناخته شده است، به این معنی که در شناسایی صحیح افراد سالم و بدون دیابت خوب عمل می کند است، اما حساسیت (sensitivity) متوسطی دارد که می تواند در برخی بیماران منجر به تشخیص نادرست شود.
- هموگلوبین (HbA1c)
– آزمایش HbA1c نشان دهنده میانگین سطح گلوکز خون در دو تا سه ماه گذشته است.
– نتیجه ۶.۵% (۴۸ mmol/mol) یا بالاتر تشخیصی برای وجود دیابت است.
– این آزمایش به دلیل عدم نیاز به ناشتا بودن راحت است و در هر زمانی از روز قابل انجام است. با این حال، ممکن است حسااسیت کمتری نسبت به FPG در جمعیت های خاص داشته باشد و می تواند تحت تأثیر عواملی مانند کم خونی یا انواع هموگلوبین قرار گیرد.
- تست تحمل گلوکز خوراکی (OGTT)
– OGTT شامل اندازه گیری گلوکز خون یکبار قبل و یکبار دو ساعت بعد از مصرف یک نوشیدنی شیرین است.
– سطح گلوکز خون دو ساعته ۲۰۰ میلی گرم در دسی لیتر (۱۱.۱ میلی مول در لیتر) یا بالاتر نشان دهنده دیابت است.
– این روش به دلیل نیاز به ناشتا بودن و زمان مورد نیاز برای آزمایش، می تواند راحتی کمتری داشته باشد.
مقایسه ای روش های تشخیصی
مطالعات اخیر به دنبال تعیین این هستند که کدام روش تشخیصی معتبرترین روش برای تشخیص دیابت است:
– یک بررسی سیستماتیک نشان داد که در حالی که HbA1c مزایای خود را دارد، FPG به دلیل دقت در تشخیص دیابت به طور کلی به عنوان بهترین آزمایش اولیه توصیه می شود. به طور خاص، FPG نسبت احتمال مثبت بالاتری را در مقایسه با HbA1c نشان داده است، که آن را به انتخاب قابل اعتمادتری در تنظیمات بالینی تبدیل می‌کند.
– حساسیت FPG با HbA1c قابل مقایسه است، اما با ویژگی بهتر، به این معنی که احتمال کمتری دارد که اگر نتیجه را برای فردی مثبت شناسایی کرد این نتیجه اشتباه باشد. در مقابل، HbA1c ممکن است تعداد قابل توجهی از بیماران دیابت را در صورت استفاده به تنهایی از دست بدهد و شناسایی نکند.
– ترکیب هر دو تست ممکن است دقت تشخیصی را بهبود بخشد. با این حال، FPG به دلیل ماهیت ساده و هزینه کمتر، روش ارجح باقی مانده است.
نتیجه گیری
به طور خلاصه، در حالی که هر سه روش – FPG، HbA1c و OGTT – در عمل بالینی برای تشخیص دیابت استفاده می‌شوند، گلوکز پلاسمای ناشتا (FPG) به عنوان معتبرترین روش تشخیصی بر اساس شواهد فعلی ظاهر می‌شود. تعادلی از دقت، راحتی و مقرون به صرفه بودن را ارائه می دهد که آن را برای استفاده گسترده در مراکز مختلف مراقبت های بهداشتی مناسب می کند. با این حال، ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی ممکن است برای اطمینان از تشخیص دقیق و مدیریت دیابت، از آزمایش های متعدد استفاده کنند. درک این روش ها افراد را قادر می سازد تا در بحث های آگاهانه با ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی خود در مورد سلامتی و خطرات احتمالی مرتبط با دیابت شرکت کنند.
منابع
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9902703/
https://bmjopen.bmj.com/content/5/4/e006633
https://rockcontent.com/blog/health-content-marketing/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36760402/
https://www.healthline.com/health/diabetes/best-glucose-monitors